♥ تمرينات تنفسي در یوگا / پرانایاما ♥

♥ تعريف پراناياما

پراناياما علم کنترل و توسعه ي تنفس براي منظم کردن ذهن است که در دم ، بازدم ، حبس دم و حبس بازدم اعمال مي گردد . پاتانجلي پراناياما را «ايجاد وقفه در روند ريتم هاي عادي دم و بازدم» بيان مي کند . (يوگا سوترا ، بخش دوم ، سوتراي چهل و نهم) به فرآيندي که در طي آن با منظم کردن تنفس بيروني ، پرانا تحت کنترل قرار مي گيرد ، پراناياما اطلاق مي گردد .

♥ رعايت نکات ضروري در تمرينات پراناياما

♥ براي انجام تمرينات جدي پراناياما ، ضروري است که قبلاً آساناهاي يوگا حداقل به مدت شش ماه تمرين شده و فرد در آنها پيشرفت کرده باشد ، در غير اينصورت احتمال خطر وجود دارد . در متن هاتايوگا پرادي پيکا بخش دوم ، فراز اول در اين رابطه چنين گفته شده است : «پس از استقرار کامل در آسانا ، کنترل بدن و رعايت رژيم غذايي ، مي توان پراناياما را زير نظر استاد تمرين کرد .»

♥ تمرينات نشسته انجام گيرد . (غير از تنفس شکمي که مي توان آن را به صورت نشسته و يا خوابيده ، در وضعيت شاواسانا انجام داد مابقي تنفس ها ميبايست به صورت نشسته انجام گيرد .)

♥ ستون فقرات در مسير جاذبه زمين يعني به صورت صاف قرار گرفته و گوش ها ، شانه ها و لگن نيز در يک راستا باشند .

♥ نسبت دم و بازدم در تمرينات پي در پي ، مشخص ، معين و کنترل شده باشد .

♥ هنگام تنفس هيچگونه فشار و يا انقباضي در عضلات صورت ، سر و چشم ها نباشد و آرامش ظاهري و دروني فرد حفظ شود .

♥ کنترل عضلات ارادي تنفسي طبق دستورات انجام گيرد .

♥ در مراحل پيشرفته پراناياما زمان ، مکان ، تعداد تنفس در هر تمرين ، تغذيه ساتويک (مواد غذايي پاک و سرشار از پرانا و انرژي) و تعداد دفعات در شبانه روز مورد توجه خاص قرار گيرد . پرهيز از دخانيات نيز از موارد ضروري مي باشد .

♥ آهنگ تنفس و سرعت آن نيز هماهنگ انجام گيرد .

♥ هرگاه ضمن انجام تمرين احساس ناخوشايندي بوجود آمد مي بايست تمرين بلافاصله قطع شده و با راهنما مشورت گردد . (توجه داشته باشيد زماني که اولين بار تمرينات تنفسي آغاز مي گردد به جهت تصفيه بدن از سموم احتمالاً  علائمي مانند حساسيت و يا تحريکات دروني تجربه مي گردد .)

♥ تنفس ها مي بايست در شرايط جسمي و ذهني مناسب انجام گيرد و جزو برنامه روزانه فرد باشد ، در غير اين صورت تأثير منفي خواهد داشت .

♥ در حين انجام تمرينات نبايد معده پر باشد (حداقل دو ساعت پس از صرف غذا) و پس از پايان تمرينات نيز تا بيست دقيقه از خوردن مواد غذايي پرهيز گردد .

♥ کليه تمرينات تنفسي در يوگا فقط از طريق بيني انجام مي گردد . (غير از مواردي  خاص مانند تنفس شيتالي ، سيتکاري)

♥ محدوديت ها در تمرينات پراناياما

در انجام تمرينات تفسي در صورتي که تنفس ها به راحتي انجام نمي گردد مسلماً مشکل فيزيکي و يا عصبي موجب آن است . بنابر اين هرگز نبايد در اين موارد به جسم فشاري وارد گردد . لازم به ذکر است که يادگيري تنفس ها نياز به صبر ، شکيبايي و تمرين و تکرار دارد ، همچنين سبک و شيوه زندگي نيز در پيشرفت و موفقيت تمرينات بسيار مؤثر مي باشد . کساني که داراي شرايط زير هستند مي بايست قبل از انجام تمرينات پراناياما حتماً با پزشک خود مشورت نموده و تمرينات را نيز تحت نظر مربيان متخصص و خبره انجام دهند .

♥ فشار خون بالا يا پايين

♥ اختلالات يا نارسايي هاي قلبي

♥ التهابات مجاري دستگاه تنفسي ، آلرژي ها و گرفتگي هاي شديد بيني

♥ حملات آسم

♥ مصرف دارو بطور مداوم و مستمر به هر دليلي

♥ اختلالات يا بيماري هاي ريوي ، دستگاه گوارش و يا فتق

♥ بيماري هاي شديد رواني و يا اعصاب

♥ بيماري هاي حاد چشمي

♥ تب شديد

♥ کساني که انحراف بيني دارند نيز مسلما در انجام تنفس ها با مشکل روبرو خواهند شد بنابر اين چنين افرادي نيز مي بايست تنفس ها را با شمارش و ظرفيت کمتر انجام دهند .

♥ فوايد تمرينات تنفسي

تنفس حياتي ترين ويژگي حيات و زندگي در بدن انسان است که بر روي کليه فعاليت هاي سلولي ، خصوصاً سلول هاي مغزي اثر مستقيم و چشمگيري دارد . سلامتي عمومي هر فرد بستگي به عملکرد هماهنگ و متوازن دستگاه هاي بدن او دارد و با هماهنگي بيشتر اندام ها ، درصد سلامتي انسان نيز بالاتر خواهد رفت و بي شک تنفس عامل اساسي و مهمي در اين امر محسوب مي گردد . تکنيک هاي تنفسي يوگا مي تواند ظرفيت ريه ها را افزايش داده و از اين طريق اکسيژن بيشتري به بافت ها و اعضاي بدن به جهت عملکرد بهتر برسد . با انجام منظم و صحيح تمرينات تنفسي دستگاه هاي عمده بدن از قبيل دستگاه عصبي، تنفسي ، گردش خون ، غدد درون ريز ، دستگاه گوارش و . . . نيز عملکرد بهتر و هماهنگ تري داشته و افزايش کارآيي بدن ايجاد خواهد گرديد . همچنين با بهره گيري از علم تنفس در يوگا مي توان کنترل بهتري بر خويشتن داشت و هيجانات و فشار هاي عصبي را مديريت کرده آرامش جسم و جان را تجربه نمود . در متن هاتايوگا پرادي پيکا ، بخش دوم ، فراز دوم آمده است : «چون پرانا آشفته شود ، امواج ذهني نيز آشفته شوند و چون پرانا از حرکت باز ايستد ، امواج ذهني (چيتا) نيز متوقف شوند . با کنترل پرانا ، ذهن را مي توان مهار کرد .»

بنا به گفته يکي از حکماي باستاني

♥ اجازه دهيد عيوب و نقايص ما با پراناياما بسرعت از بين برود ♥

♥ باشگاه تخصصی يوگا پرنده آزاد ♥

سيمين صديق ابراهيم نيا